طنز در کرمان
يادداشتي از غلامعباس سالاري( رئيس حوزه هنري استان كرمان)
طنز شاید تنها ابزار هنری است که ناگزیر و در ذات خود، هدف و مقصودی دارد که همانا ستیز با ناهنجاریهای جمعی ، فردی وحتی ناهنجاریهای رایج در گیتی است اما طنز هرگز از عنصر و عامل مهم خنداندن غافل نمانده است .
البته بسیاری از اشخاص گمان می برند که طنز حتما باید با خنده ای برونی همراه باشد و این تصور چندان درست نیست چه بسا طنزهای درخشان از بزرگان ادبیات داریم که به شیوه طنز پنهان ، تنها انبساط خاطر درونی در مخاطب ایجاد می کنند ، نظیر طنزهای حافظ و یا طنزهای پنهان در آثار خواجوی کرمانی که به شهادت و گواهی همگان و حتی خود جناب حافظ یکی از بزرگترین آموزگاران اوست . چون سخن به خواجو رسید لازم� است که سابقه طنز نویسی در این استان پهناور و با قدمت دیرین تمدن و فرهنگ را به اختصار معرفی کنم نخست طنز شفاهی است که در قصه های مردم و گاهی در دو بیتی های محلی ، جلوه ای آشکار دارد و به عنوان نمونه به ((قصه شهر هیچا هیچ )) می توان اشاره کرد که هم در محتوا و هم در ساختار طنز آمیز است . یک بخش مهم دیگر در طنز استان ، طنز مکتوب است ، اشعار خواجو� پر� از انواع طنز، نظیر طنز اجتماعی ، طنز پنهان، طنز حکیمانه و طنز عبارت است و یا ابو حامد افضل الدین کرمانی مورخی که به قول استاد باستانی پاریزی ، بیهقی دیگر است در گزارشهای تاریخی خود از هجوم اقوام� ازبک و غز به کرمان از طنزی تلخ بهره مند می شود. در این اواخر می توان از شیخ حسین سیرجانی مشهور به پیغمبر دزدان نام برد او جلوتر از دهخدا با نثر و بیانی محکم و دلنشین در عرصه طنز سیاسی و اجتماعی قلم زده است و در همان دوران قاجار، حکیم قاسمی کرمانی ، انواع طنز مانند طنز حکیمانه و فلسفی ، طنز اجتماعی ، طنز موقعیت و عبارت را در حکایت ها و داستانهای کتاب (( خارستان)) به قدرتمندی بیان و اجرا کرده اند .
در نسل بعد از آنها از استاد ابراهیم باستانی پاریزی می توان نام برد که در زمینه تاریخ نویسی ، طنزی ویژه را بکار گرفته اند . استاد دکتر حسین بهزادی اندوه جردی در پژوهشهای مرتبط با طنز، بسیار فعال و موثر کار کرده اند. شاعران مشهور نظیر احمد رضا احمدی ، کیومرث منشی زاده و منوچهر نیستانی نیز در قلمرو طنز مشهور همگان هستند. نیستانی به غیر از مقاله های طنز، تقریبا در همه اشعار ، از طنزی سیاه� بهره مند شده است . و به جاست که از آقای هوشنگ مرادی کرمانی یاد شود که در داستان طنز جایگاهی ویژه دارد و یا محمد علی علومی که در نقد طنز کوشاست . و به قول زنده یاد استاد عمران صلاحی در رمان طنز کارهای موفقی داشته است .با وجود و حضور این استادان که در واقع مصداق مشت نمونه خروار است مشخص می شود که استان کرمان سرزمین استعدادهای فراوان درطنزنویسی است.
منبع: پايگاه اطلاع رساني حوزه هنري استان كرمان